Комплекснае макраскапічнае, гісталагічнае і электронна-мікраскапічнае даследаванне загойвання паўнаслойнай скурнай раны ў лабараторных пацукоў

З дапамогай макра-, мікра- і ўльтрамікраскапічнага метадаў вывучаны асаблівасці загойвання паўнаслойнай скурнай раны ў лабараторных пацукоў. Высветлена, што падчас загойвання на паверхні раны ўтвараюцца дзве мяжы ‒ адна па краі дэрмы, другая па краі эпідэрміса. Паказана, што грануляцыйная тканка можа фарміравацца не толькі шляхам перабудовы фібрыну, але і за кошт рэарганізацыі падскурнай клятчаткі. Вылучана гіпотэза, што кантракцыя раны адбываецца не толькі праз сцягванне калагенавых фібрыл міяфібрабластамі, але і шляхам уцягвання фібрыл у цытаплазму дадзеных клетак з наступным разбурэннем. Звяртаецца ўвага на аднаўленне эластычнай праслойкі як істотнага кампанента скурнага рэгенерата. Тлумачацца прычыны з’яўлення прадольна выцягнутай формы і арыентацыі па сагітальнай лініі шнара, які пажыццёва застаецца на месцы былога пашкоджання скуры.

1. Лечение ран : учеб.-метод. пособие / А. А. Завражнов [и др.]. - Краснодар : ГБОУ ВПО «Кубан. гос. мед. ун-т», 2016. - 29 с.

2. Velnar, T. The wound healing process: an overview of the cellular and molecular mechanisms / T. Velnar, T. Bailey, V. Smrkolj // J. Int. Med. Res. - 2009. - Vol. 37, N 5. - P. 1528-1542. https://doi.org/10.1177/147323000903700531

3. Cells from discarded dressings differentiate chronic from acute wounds in patients with Epidermolysis Bullosa / I. Fuentes [et al.] // Sci. Rep. - 2020. - Vol. 10, N 1. - Art. 15064. https://doi.org/10.1038/s41598-020-71794-1

4. Experimental models and methods for cutaneous wound healing assessment / D. S. Masson-Meyers [et al.] // Int. J. Exp. Pathol. - 2020. - Vol. 101, N 1‒2. - P. 21-37. https://doi.org/10.1111/iep.12346

5. Wound healing concepts in clinical practice of OMFS / S. Chhabra [et al.] // J. Maxillofac. Oral Surg. - 2017. - Vol. 16, N 4. - P. 403-423. https://doi.org/10.1007/s12663-016-0880-z

6. An overview of tissue types in pressure ulcers: a consensus panel recommendation / J. Black [et al.] // Ostomy/wound Management. - 2010. - Vol. 56, N 4. - P. 28-44.

7. Влияние ауто- и ксеногенных фибробластов и дермального эквивалента на содержание макрофагов в грануляционной ткани ишемизированной раны кожи на 12-е сутки регенеративного гистогенеза / Е. Ю. Шаповалова [и др.] // Мед. вестн. Север. Кавказа. - 2019. - Т. 14, № 1-2. - С. 255-260.

8. Novel fibrin-fibronectin matrix accelerates mice skin wound healing / C. P. Jara [et al.] // Bioactive Materials. - 2020. - Vol. 4, N 4. - P. 949-962. https://doi.org/10.1016/j.bioactmat.2020.06.015

9. Single-cell analysis reveals fibroblast heterogeneity and myeloid-derived adipocyte progenitors in murine skin wounds / C. F. Guerrero-Juarez [et al.] // Nat. Commun. - 2019. - Vol. 10, N 1. - Art. 650. https://doi.org/10.1038/s41467-018-08247-x

10. Andrade, Z. A. Interrelationship between adipocytes and fibroblasts during acute damage to the subcutaneous adipose tissue of rats: an ultrastructural study / Z. A. Andrade, J. de-Oliveira-Filho, A. L. M. Fernandes // Brazil. J. Med. Biol. Res. - 1998. - Vol. 31, N 5. - P. 659-664. https://doi.org/10.1590/s0100-879x1998000500009

11. Davidson, J. M. Animal models for wound repair / J. M. Davidson // Arch. Dermatol. Res. - 1998. - N 290, suppl. 1. - P. S1-S11. https://doi.org/10.1007/pl00007448

12. The dynamic anatomy and patterning of skin / R. Wong [et al.] // Exp. Dermatol. - 2016. - Vol. 25, N 2. - P. 92-98. https://doi.org/10.1111/exd.12832

13. Starcher, B. Multiple roles for elastic fibers in the skin / B. Starcher, R. L. Aycock, C. H. Hill // J. Histochem. Cytochem. - 2005. - Vol. 53, N 4. - P. 431-443. https://doi.org/10.1369/jhc.4A6484.2005

14. Выкарыстанне ўдасканаленай ахоўнай камеры для мадэлявання пашкоджання скуры ў лабараторных пацукоў [Электронны рэсурс] / А. А. Бакуновіч [і інш.]. ‒ Рэжым доступу : http://www.grsmu.by/files/file/science/konferencija/bakunovich_a_a.pdf. ‒ Дата доступу : 19.03.2021.

15. Бордаков, В. Н. Рана. Раневой процесс. Принципы лечения ран : учеб.-метод. пособие / В. Н. Бордаков. - Минск : БГМУ, 2014. - 31 с.

16. Regenerative potential of tonsil mesenchymal stem cells on surgical cutaneous defect / S. C. Shin [et al.] // Cell Death & Disease. - 2018. - Vol. 9, N 2. - P. 183. https://doi.org/10.1038/s41419-017-0248-4

17. Reynolds, E. S. The use of lead citrate at high pH as an electronopaque stain in electron microscopy / E. S. Reynolds // J. Cell. Biol. - 1963. - Vol. 17, N 1. - P. 208-212. https://doi.org/10.1083/jcb.17.1.208

18. Formation and degradation of lipid droplets in human adipocytes and the expression of aldehyde oxidase (AOX) / H. Heid [et al.] // Cell Tissue Res. - 2020. - Vol. 379, N 1. - P. 890-900. https://doi.org/10.1007/s00441-019-03152-1

19. Dermal adipocyte lipolysis and myofibroblast conversion are required for efficient skin repair / B. A. Shook [et al.] // Cell Stem Cell. - 2020. - Vol. 26, N 6. - P. 880-895. https://doi.org/10.1016/j.stem.2020.03.013

20. Van De Water, L. Mechanoregulation of the myofibroblast in wound contraction, scarring, and fibrosis: opportunities for new therapeutic intervention / L. Van De Water, S. Varney, J. J. Tomasek // Adv. Wound Care. - 2013. - Vol. 2, N 4. - P. 122-141. https://doi.org/10.1089/wound.2012.0393

21. Differentiation of myofibroblasts in wounds after topical use of metronidazole: an experimental study / L. C. T. Trindade [et al.] // Rev. Col. Brasil. Cir. - 2019. - Vol. 46, N 1. - P. 1-11. https://doi.org/10.1590/0100-6991e-20192015

22. Лиознер, Л. Д. Восстановление утраченных органов / Л. Д. Лиознер. - М. : Издательство АН СССР, 1962. - 140 с.

23. Comparative regenerative mechanisms across different mammalian tissues / S. E. Iismaa [et al.] // npj Regen Med. - 2018. - Vol. 3, N 6. - P. 1-20. https://doi.org/10.1038/s41536-018-0044-5

24. Rinkevich, B. The “stars and stripes” metaphor for animal regeneration-elucidating two fundamental strategies along a continuum / B. Rinkevich, Y. Rinkevich // Cells. - 2013. - Vol. 2, N 1. - P. 1-18. https://doi.org/10.3390/cells2010001

25. Non-invasive evaluation of skin tension lines with elastic waves / C. Deroy [et al.] // Skin Res. Technol. - 2017. - Vol. 23, N 3. - P. 326-335. https://doi.org/10.1111/srt.12339